Reflexões sobre a internacionalização das PME no Equador e o seu ambiente institucional
Resumo
Devido ao seu emprego e ao PIB nacional, a relevância das PMEs gera interesse em promover o seu crescimento através da internacionalização. A partir deste cenário, a sua estrutura empresarial é uma vantagem para a internacionalização, permitindo uma maior adaptabilidade à mudança. Através da análise Neo Institucional, esta investigação destaca a necessidade de estudar as regras do jogo que podem afectar as PME como um factor essencial para desenvolver a internacionalização como uma estratégia de crescimento baseada na importância das instituições (regras formais e informais do jogo) como parte desse ambiente. O resultado da investigação aponta para a conclusão de que haveria uma forte influência do ambiente institucional ou do enquadramento das regras do jogo nos baixos níveis de internacionalização das PME equatorianas. Por conseguinte, é necessário promover acções que melhorem o referido ambiente (uma amálgama institucional de PMEs) e assim reduzir os custos de transacção presentes no processo de internacionalização e promover um ambiente institucional colaborativo que favoreça o aparecimento de incentivos que afectem positivamente o clima empresarial das PMEs e, por conseguinte, na sua competitividade sistémica.
Downloads
##plugins.generic.paperbuzz.metrics##
Referências
Alonso, J. (2012). Calidad institucional y entorno empresarial. Mediterráneo Económico, (21), 65-78.
Alonso, J., & Garcimartín, C. (2008). Acción colectiva y desarrollo: El papel de las instituciones. Editorial Complutense S. A.
Amal, M., and Rocha, A. (2010). Internationalization of small and medium-sized enterprises: a multi-case study. European Business Review, 22(6), 608-623. http://doi.org/10.1108/09555341011082916
Aoki, M. (2001). Toward a Comparative Institutional Analysis. MIT Press.
Araque Jaramillo, W., & Argüello Salazar, A. (2015). Caracterización del proceso de internacionalización de las PyME ecuatorianas. FAEDPYME International Review, 4(7), 35-46. https://doi.org/10.15558/fir.v4i7.103
Barnir, A., Gallaugher, J., and Auger, P. (2003). Business process digitization, strategy, and the impact of firm age and size: the case of the magazine publishing industry. Journal of Business Venturing, 18(6), 789-814. https://doi.org/10.1016/S0883-9026(03)00030-2
Baumol, W. (1990). Entrepreneurship: Productive, unproductive, and destructive. Journal of Political Economy, 18(5), 893-921. https://www.jstor.org/stable/2937617
Bellini, E., Toscana, L., Villarreal, F., & Klappenbach, G. (2015). Tecnología e Innovación en las PyMEs Industriales con Expectativa Exportadora. Escritos Contables Y De Administración, 2(2), 87–98. https://doi.org/10.52292/j.eca.2011.293
Benavides, L. & Bolaños, S. (2020). Barreras de innovación en pymes: una aproximación a través de una revisión sistemática de literatura. Tendencias, Revista de la Facultad de Ciencias Económicas y Administrativas, XXI(1), 221-237. https://doi.org/10.22267/rtend.202101.134
Bernard, A., Jensen, B., Redding, S. and Schott, P. (2012). The Empirics of Firm Heterogeneity and International Trade. Annual Review of Economics, 4, 283-313. https://www.annualreviews.org/doi/abs/10.1146/annurev-economics-080511-110928
Bianchi, P., and Miller, L. (1994). Innovation, collective action and endogenous growth: an essay on institutions and structural change. Università degli Studi di Bologna.
Blasco, J., and Pérez, J. (2007). Research methodologies in physical activity and sport sciences: Broadening horizons. University Club.
Botello, H. (2014). Conditions and determinants of the internationalization of Latin American industrial firms. Apuntes, 41(75), 47-78. https://doi.org/10.21678/apuntes.75.716
Cando, A., López, L., & Zambrano, T. (2019). Valoración del capital intelectual: Análisis del capital humano en las PYMEs del Ecuador. Revista Inclusiones, 6, 475-491. https://revistainclusiones.org/index.php/inclu/article/view/2176
Camagni, R. (1991). Innovation networks: spatial perspectives. Belhaven Press.
Cambra, J., & Vázquez, R. (2010). Inés Rosales: El reto de internacionalizar la actividad de una PYME es posible. UCJC Business and Society Review, 4(28), 62-70. https://journals.ucjc.edu/ubr/article/view/763
Campins, M. (2015). Modalidades de internacionalización de dos empresas farmacéuticas argentinas en perspectiva histórica. Los casos Bagó y Sidus. Apuntes, 42(76), 95-103. https://doi.org/10.21678/apuntes.76.730
Cantarero, S. & Puig, F. (2013). Caracterización de las nuevas empresas internacionales de los sectores manufactureros tradicionales. Contabilidad y Negocios, 8(15), 33-42. https://revistas.pucp.edu.pe/index.php/contabilidadyNegocios/article/view/6765
Delgadillo de Lira, L. (2004). La internacionalización de las empresas familiares españolas en México: análisis de sus factores determinantes. Documentos de Trabajo Nebrija. Serie Módulo Europeo Jean Monnet. https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=1395787
Business Intelligence Directorate. (2019). Analysis of Ecuadorian non-oil exports: July 2019. Ministerio De Producción, Comercio Exterior, Inversiones y Pesca https://n9.cl/4pq7g
El Telégrafo. (2019, octubre 14). 25% of SME exports go to the US. El Telégrafo. https://n9.cl/2h0xs
Escolano, C., & Belso, J. (2003). Internacionalización y PYMES: conclusiones para la actuación pública a partir de un análisis multivariante. Revista Asturiana de Economía, (27), 169-195. http://www.revistaasturianadeeconomia.org/raepdf/27/ESCOLANO.pdf
Escorsa, P., & Valls, J. (2003). Tecnología e innovación en la empresa. Ediciones UPC.
Esteve, S., and Rodríguez, D. (2014). La innovación como factor de competitividad de las pymes. Revista de Economía, 1(877), 115-130. http://www.revistasice.com/index.php/ICE/article/view/1674
Estrella, A., Jiménez, D., Ruiz, J., and Sánchez, M. (2012). How do SMEs compete in international markets? Analysis of a local cluster with exporting vocation. European Research in Management and Business Economics, 18(1), 87-99. https://www.redalyc.org/pdf/2741/274122833005.pdf
Evans, P. (1995). Embedded autonomy: States and Industrial Transformation. Princeton University Press.
Finchelstein, D. (2013). State and firm internationalization: the cases of Argentina, Brazil and Chile. Economic Development, 53(209), 113-142. https://www.jstor.org/stable/43748225
Gabrielsson, M., Manek, V., Dimitratos, P., Solberg, C. and Zucchella, A. (2008). Born globals: Propositions to help advance the theory. International Business Review, 17(4), 385-401. https://doi.org/10.1016/j.ibusrev.2008.02.015
Gandoy, R., Díaz, C., & Córcoles, D. (2014). Una vía de internacionalización para las pymes más capaces: la inserción en redes de producción. Información Comercial Española, (878), 131-148.
Ghersi, E. (2014, febrero 24). El mercado informal desde el análisis económico del derecho. [Youtube]. https://youtu.be/jBOYCoHl0fE
Hernández, R., Fernández, C. & Baptista, P. (2010). Metodología de la investigación. McGraw-Hill.
Instituto Nacional de Estadística y Censos INEC. (2020, October 1). Ecuador in figures. https://cutt.ly/yRFKcna
Jaime, F., Dufour, G., Alessandro, M., and Amaya, P. (2013). Introduction to Public Policy Analysis. Universidad Nacional Arturo Jauretche.
Kalantaridis, C. (2004). Internationalization, Strategic Behavior, and the Small Firm: A Comparative Investigation. Journal of Small Business Management, 42(3), 245-262. https://doi.org/10.1111/j.1540-627X.2004.00110.x
Krause, M. (2019). Institutional Quality Index 2019. Fundación Libertad y Progreso.
Krause, M. (2020). Institutional Quality Index 2020. Fundación Libertad y Progreso.
Lawson, B. and Samson, D. (2001). Developing Innovation Capability in Organization. International Journal of Innovation Management, 5(3), 1-23. https://doi.org/10.1142/S1363919601000427
León, J. (2008). Determinantes del proceso de internacionalización de las pymes peruanas: el caso del sector de la confección. Economía y Sociedad, 69, 46-57.
Majocchi, A., and Zucchella, A. (2003). Internationalization and performance: findings from a set of Italian SMEs. International Small Business Journal, 21(3), 249-268. https://doi.org/10.1177/2F02662426030213001
Manolova, T., Brush, C., Edelman, L. and Greene, P. (2002). Internationalization of Small Firms: Personal Factors Revisited. International Small Business Journal, 20(1), 9-31. https://doi.org/10.1177/0266242602201003
Méndez, R. and Sumar, O (2020). Rule of Law versus Soft Rule of Law. Revista de Derecho, (109), 373-400. https://doi.org/10.5944/rdp.109.2020.29065
Méndez, R. (2019). Law & Economics. Institutional Coordination and Legal Theory. Centro de Publicaciones PUCE.
Merino, F., Prats, M., & Pablo, F. (2017). La actividad innovadora de las PYME españolas en un contexto de recesión. Revista Espacios, 38(47), 23-42.
Mesa, R. & Pérez, S. (2011). Desempeño exportador de Antioquia y marco institucional para su desarrollo: el papel de la Mipyme. Perfil de Coyuntura Económica, (17). 123-139 https://revistas.udea.edu.co/index.php/coyuntura/article/view/11512
Mínguez, R. (2010). La cooperación para la internacionalización como estrategia de expansión exterior de las PYME. Economía Industrial, (375), 113-124
Moori, V., Yoguel, G. & Milesi, D. (2001). Las PYMEs exportadoras argentinas exitosas: hacia la construcción de ventajas competitivas. Editorial Miño y Dávila.
North, D. (1990). Institutions, institutional change and economic performance. Cambridge University Press.
Olivares, A. (2005). La globalización y la internacionalización de la empresa: ¿Es necesario un nuevo paradigma? Estudios Gerenciales, (96), 127-137. https://www.icesi.edu.co/revistas/index.php/estudios_gerenciales/article/view/167
Poblete, C. and Amorós, J. (2013). Determinantes en la Estrategia de Internacionalización para las Pymes: el Caso de Chile. Journal of Technology Management & Innovation, 8(1), 97-106. https://doi.org/10.4067/S0718-27242013000100010
Restrepo, M. & Rosero, X. (2002). Teoría institucional y proceso de internacionalización de las empresas colombianas. Estudios Gerenciales, 18(84). 103-126 https://www.icesi.edu.co/revistas/index.php/estudios_gerenciales/article/view/89
Rojas, S. & Vega, R. (2013). Los procesos de internacionalización en las PYMES: una reflexión desde diferentes perspectivas. Poliantea, 9(16), 53-70.
Tabares, S. (2012). Revisión analítica de los procesos de Internacionalización de las PYMES. Pensamiento & Gestión, (33). https://rcientificas.uninorte.edu.co/index.php/pensamiento/article/view/4897
Vargas, J., Martínez, M., and Mojica, E. (2011). Influencia de la orientaciòn al mercado y la innovaciòn en la internacionalización y el desempeño de las pymes en el Estado de Aguascalientes. Revista da Micro e Pequeña Empresa, 5(1), 120-133. https://doi.org/10.6034/163
Virginia, M., Yoguel, G. & Milesi, D. (2001). Las PYMEs exportadoras argentinas exitosas: hacia la construcción de ventajas competitivas. Editorial Miño y Dávila.
Yoguel, G. (1998). Development of the learning process of firms: local spaces and productive plots. The National University of General Sarmiento.
Yoguel, G. & Boscherini, F. (1996). La capacidad innovativa y el fortalecimiento de la competitividad de las firmas: el caso de las PYMEs exportadoras argentinas. CEPAL.
Copyright (c) 2021 Rubén Méndez Reátegui, Fernanda Macías Mero
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.